شاید شما هم با ما هم عقیده باشید که هر جا بحث از حضرت زهرا (سلام الله علیها) و سیره و رفتارشان می شود، از الگو بودن آن حضرت برای زنان می گویند؟! اما شاید کمی بی انصافی باشد که عزیزترین مردم نزد پیامبر (صل الله علیه و آله) (1) را تنها الگویی برای زنان معرفی و خودمان را از یک اقیانوس عظیم بی بهره کنیم. شخصیتی که الگویی تمام عیار برای بشریت است و امام زمان (عج) درباره شان می فرمایند: «دختر پیامبر (ص) برای من الگویی شایسته است.» (2)

اما اینکه شخصیتهای بزرگی وجود دارند که می توان الگوی خود کرد، یک بحث است و اینکه چطور می شود از این الگوها، در عمل تبعیت کنیم و رفتارشان را در زندگی خودمان پیاده سازیم، یک بحث دیگر. در این مطلب، می خواهیم برخی ویژگیهای بارز رفتاری حضرت فاطمه (س) را بیان کنیم و اینکه چطور می توانیم آنها را در رفتارمان بازتاب دهیم. سخت است که صفات دردانه ی رسول خدا (ص) را در یک مقاله جمع کنیم، آنچه می خوانید تنها بخشی از هزاران خصلت پسندیده ی ایشان است.

ولایت مدار مثل فاطمه (س)
دفاع از ولایت علوی، زن و مرد نمی شناسد. شاید اگر تمام مردان صدر اسلام، الگویشان حضرت زهرا (س) بود، امیرالمومنین (ع) هرگز تنها نمی ماندند. حضرت زهرا (س) از هیچ کاری برای دفاع از ولایت دریغ نکردند. از خطبه خواندن گرفته تا به در خانه ی مهاجرین و انصار رفتن و حرفهای پیامبر (ص) را به آنها یادآوری کردن. این دفاع تا سر حد شهادت پیش رفت و فاطمه ی زهرا (س) شد اولین شهید راه امامت. آن وقت ما که همیشه دم از الگو بودن حضرت می زنیم، کداممان دستمان به جیبمان می رود و دیناری خرج راه امامت می کنیم، چه برسد به جان دادن. شاید اگر نصف ما شیعیان، الگوی واقعیمان حضرت زهرا (س) بودند، عذاب غیبت خیلی زودتر از اینها تمام شده بود.

پرستش به سبک فاطمی
خیلی از ما گرفتار عبادتهای به عادت شده ایم! یعنی اگر هر روز سه مرتبه، یک نماز با عجله و طوطی وار می خوانیم، دلیلش این است که به خواندن آن عادت کرده ایم. هر چند همین خواندن هم بهتر از نخواندنش است، اما چه بهتر که نمازهایمان واقعا از سر پرستش و بندگی باشد و بدانیم چه می گوییم و با چه کسی سخن می گوییم. شاید یک راهکار برای فرار از عادت کردن، این باشد که یک حدیث یا آیه را بر دیوار اتاقمان یا صفحه ی رایانه یا موبایلمان بگذاریم. هر چند سخت است، اما سعی کنیم مثل حضرت زهرا (س) عبادت کنیم. امام حسن مجتبى (ع) می فرمایند: «در دنيا كسى عابدتر از حضرت فاطمه (س) نبود. آن قدر به عبادت مى ايستاد تا پاهايش ورم مى كرد.» (3)

تربیت فرزند
خیلی وقتها برای والدین افتخار است که فرزندشان یک ترانه را از اول تا آخر با ریتم خاص بخواند، ولی وقتی اسم امام اولمان را از او بپرسیم، پدر و مادرش در دفاع از او می گویند هنوز بچه است! اینکه بچه است درست، ولی زمان آموزش و تربیت از همان بچگی شروع می شود. حضرت زهرا (س) از همان آغاز كودكي فرزندانش، عبادت خداي تعالي را در روح و روان آنها تثبيت كرد و آنها را براي كسب معارف و تشويق در فراگيري، آماده مي كرد. به عنوان مثال به فرزندش حسن (ع) كه هفت ساله بود مي فرمود: «به مسجد برو، آن چه را از پيامبر (ص) شنيدي فرا گير و نزد من بيا و براي من بازگو كن».(4) یا اینکه نمی گذاشتند در شب قدر، هیچ کدام از بچه ها بخوابند و خواب آلودگی آنها را با مقداری خوراکی برطرف می کردند. (5)

نهایت همسر داری
گاهی وقتها دل آدم می سوزد وقتی می بیند یک زوج جوان، با هم بحث و جدل می کنند، چه برسد به اینکه دعوا و مرافعه و خدای نکرده ناسزا و کتک کاری و ... . درست است که هیچ دو نفری کاملا مانند هم نیستند و اختلاف نظر وجود دارد، اما زوجی موفق هستند که این اختلاف نظر را به خوبی و در کمال آرامش حل کنند و تا حد امکان رضایت طرف مقابل برایشان اولویت داشته باشد. اگر الگوی خودمان را حضرت زهرا (س) بدانیم، برای این کار تلاش خواهیم کرد. حضرت علي(ع) مي فرمايد: « ... سوگند به خدا، من زهرا(س) را تا آن زمان كه خداوند او را به سوي خود برد، خشمگين نساختم و در هيچ كاري موجب ناخشنودي او نشدم. او نيز هيچ گاه مرا خشمگين نكرد و عملي از او سرنزد تا باعث ناخشنودي من شود.» (6)

اول دیگران، بعد خودمان!
ما آدمها اینطور هستیم که هرجا حق خودمان یا خانوادیمان با حق دیگران تداخل پیدا کند، حتما حق خودمان را ترجیح می دهیم. اگر بخواهیم انصاف داشته باشیم، آدمهای کمی هستند که دیگران را به خودشان ترجیح می دهند. سخت هم هست؛ ایثار کار هر کسی نیست. اما اگر از کارهای ساده ای مثل دعا کردن برای دیگران، رعایت حال کودکان و سالمندان در اماکن عمومی، نوبت دادن به کسی که عجله دارد در صف و امثال اینها شروع کنیم، کم کم کارهای بزرگ هم برایمان میسر می شود؛ هرچند هرگز همپای دختر رسول خدا (ص) نمی شویم: روزی سلمان می خواست برای مرد تازه مسلمان شده ای چیزی تهیه کند، اما هر جا رفت کمکی نیافت. چشمش که به خانه ی زهرا (س) افتاد، با خود گفت که خیر در آنجاست. وقتی به سراغ حضرت (س) رفت و قضیه را گفت، حضرت زهرا (س) پاسخ دادند: «قسم به آن کسی که محمد (ص) را به حق، به پیامبری برانگیخت، سه روز است که چیزی نخورده ایم... اما خیری را که به در خانه ام آمده است، برنمی گردانم.» و پیراهن خود را به سلمان دادند و از جویی که با پول آن پیراهن تهیه شد، نان پختند و به فقیر دادند. (7)

ساده زیستی
زندگیهای پرزرق و برق این روزها، اگر نگوییم همه، ولی خیلی از ما را درگیر تشریفات کرده است. از خورد و خوراک و لباس گرفته تا خانه و ماشینهایمان، بوی تجملات می دهند و اگر هم نداشته باشیم، غصه اش برایمان می ماند! دلیلش هم واضح است، مادی شده ایم. آنچه برایمان مهم است، دنیاست. راه فرارش هم این است که دل از مادیات بکنیم و اولویت هایمان را تغییر دهیم و اگر دریا نداریم، به قطره اکتفا کنیم؛ کاری که البته کمی صبوری می خواهد. نگاهی به زندگی ساده ی بزرگترین بانوی عالم، می تواند مشوق خوبی برایمان باشد.

پیامبر اکرم (ص) روزی از دخترشان پرسیدند: «فاطمه! چه درخواست و حاجتی داری؟ هم اکنون فرشته ی وحی در کنار من است و از جانب خداوند پیام آورده تا هر چه بخواهی تحقق پذیرد.» حضرت زهرا (س) پاسخ دادند: «لذتی که از خدمت حضرت حق می برم، مرا از هر خواهشی باز داشته است. حاجتی جز این ندارم که پیوسته ناظر جمال زیبا و والای خداوند باشم.» (8)

در آخر هم بیان زیبایی از امام حسن عسکری (ع):
«ما امامان حجت خدا بر مردمان هستیم و فاطمه (سلام الله علیها) حجت خدا بر ماست.» (9)


پی نوشت:
1.      الامالی، شیخ مفید، ص 259؛ به نقل از http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/0/3839/29437
2.      بحارالانوار، ج 53، ص 178؛ به نقل از همان.
3.      بحارالانوار، ج 43، ص 61؛ به نقل از http://www.sayedati.blogfa.com/cat-14.aspx.
4.      محمّدي اشتهاردي، محمّد، نگاهي بر زندگي حضرت فاطمه(س) صفحه 64؛ به نقل از http://yaraneamin.ir/javan/index.php?option=com_content&task=view&id=507&Itemid=81
5.      دعائم الاسلام، نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دارالمعارف، مصر، ۱۳۸۵ ق، ج ۱، ص ۲۸۲.
6.      حسيني شاهرودي، سيد محمّد، الگوهاي رفتاري حضرت زهرا(س) اداره منزل صفحه 16. به نقل از همان.
7.      احقاق الحق، ج 10، ص 321؛ به نقل از کتاب بدانید من فاطمه هستم، واحد پژوهش موسسه موعود عصر (عج)، چاپ اول، ص 207.
8.      ریاحین الشریعه، ج 1، ص 105؛ به نقل از همان، ص 209.
9.      تفسیر اطیب البیان، ج 13، ص 235

منبع: مستور